Eerdmans: rechter moet dubbelfunctie opgeven
Volgens LPF-Kamerlid brengen rechterlijke bijbanen de scheiding der machten in gevaar.
Volkskrant; Achtergrond; Sanne ten Hoove; vrijdag 27 januari 2006 02:51 uur
DEN HAAG - Rechters die actief zijn als advocaat, als aanklager of als Eerste-Kamerlid: Montesquieu zou zich omdraaien in zijn graf. Kamerlid Eerdmans wil een verbod op dubbelfuncties.
De Nederlandse rechtspraak mag dan een onkreukbaar imago hebben, in werkelijkheid ligt het gevaar van belangenverstrengeling ‘levensgroot op de loer’.
Dat zegt LPF-Kamerlid Joost Eerdmans. Hij hekelt de dubbele petten van honderden Nederlandse rechters. Ze spreken recht, maar zijn daarnaast actief als advocaat, Eerste-Kamerlid of officier van justitie.
‘Zeer ongezond’, aldus Eerdmans. De LPF’er ziet het al gebeuren: rechters die advocaat zijn en hun kantoorgenoten voortrekken. Of senatoren die politieke wetten maken en die vervolgens in de rechtszaal uitbuiten. Minstens zo erg: officieren van justitie die op het ene moment een straf eisen, en even later iemand anders veroordelen.
‘Dat heeft iets weg van een onderling spel’, aldus Eerdmans. Charles Montesquieu, bedenker van de scheiding der machten, zou zich omdraaien in zijn graf.
Het gedachtegoed van de Franse filosoof, de trias politica, staat vandaag centraal op een conferentie in Den Haag. Wetenschappers en politici, onder wie minister Donner van Justitie, zullen er hun opwachting maken.
Ook de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, Bert van Delden, is erbij. Hij wijst erop dat rechters met dubbelfuncties wettelijk niets fout doen. Volgens hem zitten er zelfs voordelen aan. ‘Onder advocaten kun je op die manier nieuwe rechters rekruteren. Je kunt zien wie er geschikt is en zij kunnen bekijken of ze rechtspreken leuk vinden. Zo snijdt het mes aan twee kanten.’
Er is nog een voordeel: als invalkracht kunnen advocaten de overbelaste rechterlijke macht ontlasten. Bovendien weten rechters hun functies in de praktijk goed te scheiden. Er wordt althans nauwelijks over geklaagd, zegt Van Delden. In de meeste gevallen leggen rechters zelf hun hamer neer zodra ze een belangenconflict zien opdoemen.
Toch vindt bijna de helft van de rechters (47procent) een politieke functie onverenigbaar met het ambt, blijkt uit onderzoek van het wetenschappelijk bureau van het ministerie van Justitie (WODC). Ruim 60 procent vindt het gelijktijdig werken bij het Openbaar Ministerie (OM) onaanvaardbaar.
Van Delden is minder stellig, maar kan zich de kritiek van de LPF wel voorstellen. De schijn van belangenverstrengeling is immers zo gewekt. ‘Ik denk dat dubbelfuncties steeds minder wenselijk worden gevonden. Maar de wetgever zal toch echt het laatste stootje moeten geven.’
LPF’er Eerdmans heeft al een wetswijziging aangekondigd.
Maar eerst zal hij vandaag het recht verdedigen om zich als volksvertegenwoordiger te mengen in lopende strafzaken. De meeste juristen vinden dat juist in strijd met de trias politica. Onzin, zegt Eerdmans. ‘Als het hele land zich druk maakt over een rechtszaak is het vreemd dat ik mijn mond moet houden. Als volksvertegenwoordiger heb ik de taak aan de bel te trekken.’
Dus zei hij hardop tijdens de zaak-Savanna dat het OM een ‘wanprestatie’ had geleverd door geen doodslag te eisen tegen de moeder van het overleden meisje. Het kwam hem op een reprimande van de rechter te staan.
Volgens de Vlaamse rechtsgeleerde René Foqué ging Eerdmans inderdaad te ver. ‘Volksvertegenwoordigers moeten geen invloed uitoefenen op individuele zaken. Ze dienen het algemeen belang, niet het particuliere belang.’
Eerdmans laat zich de mond niet snoeren. ‘Ik mag alles zeggen.’ Voor ministers geldt dat niet, stelt hij. ‘De regering betaalt de rechters namelijk. Een rechter kan dan denken: oh jee, laat ik maar zwaarder straffen, anders krijg ik geen salaris meer.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten